Bê tông là loại vật liệu xây dựng cơ bản trong xây dựng hiện nay, chất lượng bê tông ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng toàn bộ công trình. Do đó, việc lấy mẫu thử bê tông là vấn đề cần được quan tâm. Vậy lấy mẫu bê tông khi nào, tiêu chuẩn lấy mẫu bê tông ra sao để đảm bảo yêu cầu kỹ thuật? Mời bạn đọc tìm hiểu cùng Green HaNoi trong bài viết này nhé!
Lấy mẫu bê tông khi nào để đảm bảo yêu cầu kỹ thuật?
Lấy mẫu bê tông để làm gì?
Công tác lấy mẫu bê tông hiện nay trên tất cả các công trình đều nhằm một mục đích là để xác định chất lượng bê tông, hay còn gọi là mác bê tông. Mác bê tông chính là khả năng chịu nén – ưu thế lớn nhất của bê tông so với khả năng chịu các lực khác (lực uốn, kéo, trượt…). Người ta thường lấy cường độ chịu nén này là chỉ tiêu đặc trưng để đánh giá chất lượng bê tông.
Mác bê tông được chia làm nhiều loại như mác 200 – 250 – 300 -350…Tùy vào yêu cầu tiêu chuẩn của công trình và từng hạng mục mà chọn mác bê tông phù hợp. Đơn vị tính của mác bê tông thường là MPa (N/mm2) hoặc daN/cm2 (kg/cm2).
Khi nói đến mác bê tông 200 có nghĩa là ứng suất nén phá hủy của mẫu bê tông kích thước tiêu chuẩn, được bảo dưỡng đủ điều kiện trong 28 ngày, đạt 200kg/cm2. Còn cường độ chịu nén được tính toán của bê tông mác 200 chỉ là 90kg/cm2 (được lấy để tính toán thiết kế kết cấu bê tông theo trạng thái giới hạn thứ nhất).
Xem ngay:
Lấy mẫu bê tông khi nào?
Rất nhiều chủ nhà thắc mắc là phải lấy mẫu bê tông khi nào?Lấy mẫu ở giai đoạn nào để cho kết quả chính xác nhất. Câu trả lời là trên thực tế muốn xác định được mác bê tông chuẩn thì bắt buộc phải lấy mẫu bê tông tại hiện trường thi công. Tư vấn giám sát hoặc cán bộ kỹ thuật ký xác nhận trên tem và dán lên mẫu ngay sau khi vừa đúc mẫu (khi bê tông còn ướt).
Tem mác được dán lên các mẫu bê tông thí nghiệm
Thí nghiệm ép mẫu bê tông ở tuổi 07 ngày hoặc 28 ngày. Theo TCVN 3105:1993, mỗi loại cấu kiện bê tông phải lấy một tổ mẫu gồm 3 viên đồng nhất về vị trí, cách thức lấy mẫu và điều kiện dưỡng hộ. Kích thước viên mẫu là 10x10x10cm hoặc 15x15x15cm.
Với các mác bê tông có kết cấu lớn thì các tổ mẫu trên cùng một kết cấu phải nằm ở nhiều vị trí khác nhau, và số lượng của chúng phải đủ lớn để có thể mang tính đại diện cho toàn bộ kết cấu đó.
Cụ thể, số lượng tổ mẫu được quy định theo khối lượng như sau:
- Đối với bê tông khối lớn: cứ 500m3 lấy 01 tổ mẫu khi khối lượng bê tông trong một khoang đổ >1000m3. Nếu khối lượng bê tông trong một khoang đổ (phân khu bê tông) ≤ 1000m3 thì cứ 250m3 bê tông phải lấy một tổ mẫu.
- Đối với bê tông móng: nếu khối lượng khoang đổ >50m3 thì cứ 50m3 bê tông phải lấy một tổ mẫu (khối lượng bê tông móng <50m3 thì cũng phải lấy một tổ). Với các móng lớn cứ 100m3 thì lấy một tổ mẫu, nhưng không được ít hơn 1 tổ mẫu cho mỗi khối móng.
- Đối với bê tông có kết cấu khung và các loại kết cấu mỏng (cột, dầm, bản, vòm…) thì cứ 20m3 bê tông phải lấy một tổ mẫu.
- Đối với bê tông nền và mặt đường, cứ 200m3 thì lấy một tổ mẫu nhưng nếu khối lượng ít hơn 200m3 thì cũng vẫn phải lấy một tổ mẫu.
- Đối với bê tông thương phẩm: Mỗi mẻ vận chuyển trên xe (khoảng 6-10m3) thì phải lấy một tổ mẫu tại hiện trường công trình trước khi đổ bê tông vào khuôn. Với các kết cấu bê tông đơn chiếc khác, thì khối lượng nhỏ cũng phải lấy một tổ mẫu để kiểm tra.
Cách lấy mẫu bê tông
Ngày nay khi lấy mẫu bê tông người ta thường sử dụng các khuôn lấy mẫu (có thể bằng nhựa, gang, thép…). Các loại khuôn lấy mẫu thường được đúc với kích thước tiêu chuẩn nên mang lại tiến độ tạo mẫu nhanh giúp tiết kiệm thời gian, đồng thời chúng rất bền bỉ, có thể sử dụng được nhiều lần, đem đến hiệu quả kinh tế cao cho các đơn vị thi công xây dựng sử dụng.
Tiến hành lấy mẫu bê tông như sau:
- Bước 1: Vệ sinh khuôn lấy mẫu, bôi một lớp dầu mỏng để bôi trơn
- Bước 2: Dùng dụng cụ xúc mẫu bê tông vào khuôn
- Bước 3: Dùng thanh đầm bê tông (hoặc que chọc) đầm cho bê tông đều và xuống chặt.
- Bước 4: Gõ xung quanh khuôn để bê tông xuống đều các góc và tạo lớp mặt nhẵn.
- Bước 5: Dùng bay gạt gạt phẳng miệng khuôn đúc mẫu.
Sau đó có thể mang các khuôn bê tông mẫu này đến các trung tâm kiểm định, chờ thời gian bảo dưỡng và đánh giá kết quả.
Lưu ý: Viên chuẩn dùng để thử mẫu phải là viên mẫu có hình lập phương 15x15x15cm, 10x10x10cm hoặc hình trụ 15x30cm. Nếu ở hình dạng khác với viên chuẩn thì đều phải gia công lại hoặc mài bớt đi, có thể gia cố thêm lớp hồ xi măng không quá 2mm để giống hình dạng viên chuẩn. Kết quả kiểm định phải được tính và quy đổi về cường độ nén dành cho viên chuẩn.
Các mẫu bê tông hình trụ
Giá trị trung bình của ứng suất nén tại thời điểm phá hủy do nén mẫu của 3 mẫu trong tổ mẫu sẽ được lấy để xác định mác bê tông trong 28 ngày tuổi. Nếu thời điểm nén tổ mẫu không phải là 28 ngày sau ninh kết (thường là 3 hay 7 ngày sau) thì mác bê tông sẽ được xác định gián tiếp bằng biểu đồ phát triển cường độ bê tông chuẩn tương ứng.
Kết quả nén mẫu ở 3 hay 7 ngày tuổi là các kết quả kiểm tra nhanh, không chính thức; kết quả nén mẫu ở đủ 28 ngày tuổi mới được xem là mác bê tông thực tế.
Bảng dưới đây cho thấy cường độ bê tông ở các ngày tuổi khác nhau:
| Ngày tuổi bê tông | Cường độ chuẩn (%) |
| 1 ngày | 16% |
| 3 ngày | 40% |
| 7 ngày | 65% |
| 14 ngày | 90% |
| 28 ngày | 99% |
Có thể bạn quan tâm:
Một số thông số quan trọng liên quan đến mẫu bê tông
Ngoài việc xác định được lấy mẫu bê tông khi nào thì gia chủ cũng nên nắm được một số thông số cần thiết khác liên quan đến mẫu bê tông thí nghiệm để sử dụng khi cần thiết.
Dưới đây là bảng tra cấp phối mác bê tông thông dụng nhất:
| Mác bê tông | Xi măng (kg) | Cát vàng (m3) | Đá 1x2cm (m3) | Nước (lit) |
| 150 | 288.025 | 0.505 | 0.913 | 185 |
| 200 | 350.550 | 0.481 | 0.900 | 185 |
| 250 | 415.125 | 0.455 | 0.887 | 185 |
Bảng quy đổi cấp phối bê tông ra cường độ chịu nén
Mác bê tông thường được chia thành 3 loại chính: Mác thấp 50, 75, 100, 150; trung bình 200, 250, 300, 350 và mác cao từ 400 trở lên.
| Mác bê tông | Tỉ lệ trộn | Cường độ chịu nén (kg/m2) |
| M50 | 1:5:10 | 50 |
| M75 | 1:4:8 | 75 |
| M100 | 1:3:6 | 100 |
| M150 | 1:2:4 | 150 |
| M200 | 1:1:5:3 | 200 |
| M250 | 1:1:2 | 250 |
| M300 | Thiết bị cấp phối | 300 |
| M350 | Thiết bị cấp phối | 350 |
| M400 | Thiết bị cấp phối | 400 |
| M450 | Thiết bị cấp phối | 450 |
| M500 | Thiết bị cấp phối | 500 |
| M550 | Thiết bị cấp phối | 550 |
| M600 | Thiết bị cấp phối | 600 |
| M650 | Thiết bị cấp phối | 650 |
| M700 | Thiết bị cấp phối | 700 |
Bảng tra cường độ chịu nén của các mác bê tông thông dụng:
| Mác bê tông | M ở 7 ngày tuổi | M ở 28 ngày tuổi |
| M150 | 100 | 150 |
| M200 | 135 | 200 |
| M250 | 170 | 250 |
| M300 | 200 | 300 |
| M350 | 235 | 350 |
| M400 | 270 | 400 |
| M450 | 300 | 450 |
Bảng mác bê tông này được quy định tại TCVN 9340:2012.
Như đã phân tích ở đầu, mác bê tông (bao gồm cả độ bền, độ sụt…) ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng công trình. Ví dụ một hạng mục yêu cầu bê tông mác 300 nhưng sau khi lấy mẫu và xác định được bê tông chỉ ở mác 200-250 thì đều không đạt chuẩn. Do đó các gia chủ cần hết sức lưu ý điều này.
Lấy mẫu bê tông rất quan trọng để xác định chất lượng bê tông
Hi vọng thông qua bài viết của chúng tôi, bạn đọc đã nắm được cần lấy mẫu bê tông khi nào và các chỉ số liên quan đến mẫu bê tông ra sao. Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi bài viết.