Tục xông đất đầu năm là nét đẹp văn hóa của người Việt, mang ý nghĩa cầu mong sự may mắn, tài lộc và bình an cho gia đình trong suốt năm mới. Người đi xông đất cần làm gì và tránh gì để hoàn thành việc xông nhà đúng cách luôn là thắc mắc của nhiều người, nhất là những ai lần đầu đi xông nhà. Hãy cùng tìm hiểu những lưu ý quan trọng khi đi xông đất đầu năm trong bài viết dưới đây nhé!
Xông đất là gì? Ý nghĩa việc xông đất đầu năm
Xông đất (hay còn gọi là đạp đất, mở hàng) là một phong tục truyền thống đã có từ lâu đời trong văn hóa Việt Nam. Hiểu đơn giản, "xông" là bước vào, còn "đất" là nơi cư ngụ của gia đình. Vì vậy, vào dịp Tết - thời khắc khởi đầu của một năm mới, người đầu tiên đến thăm nhà được gọi là "xông đất". Việc này có thể diễn ra tự nhiên hoặc gia chủ có thể nhờ một người hợp tuổi với mình đến xông đất để mang lại may mắn.

Người ta tin rằng việc xông đất sẽ ảnh hưởng đến vận may của gia đình trong cả năm. Nếu được người có duyên tốt, vía tốt xông đất, gia chủ sẽ có năm mới mọi sự tốt lành, làm ăn thuận lợi, gia đạo yên ấm. Nếu gặp người xông đất vía xấu thì cuộc sống sẽ trắc trở, khó khăn. "Duyên" và "vía" ở đây thực chất liên quan đến tính cách đạo đức, và năng lượng tích cực của người đến xông đất.
Theo kinh nghiệm dân gian, người được xem là tốt duyên, tốt vía thường có những đặc điểm như: tính cách xởi lởi, thật thà, công việc làm ăn phát đạt, gia đình sung túc, khuôn mặt tươi sáng, thân hình khỏe mạnh, đầy đặn và không đang chịu tang.
Do đó, vào dịp đầu năm, để mang lại may mắn và thuận lợi thì các gia đình thường chủ động chọn người xông đất và nhờ họ đến chúc Tết ngay sau giao thừa hoặc vào sáng mùng 1 Tết. Người được chọn thường có tuổi hợp với chủ nhà, tránh tuổi "tứ hành xung" và cần là người vui vẻ, xởi lởi, hạnh phúc - bởi lẽ niềm vui và năng lượng tích cực sẽ giúp gia chủ khởi đầu năm mới đầy may mắn và sung túc. Vậy người đi xông đất cần làm gì và kiêng gì để tránh phạm lỗi trong ngày đầu năm? Chúng tôi sẽ giải đáp trong nội dung sau đây!

Người đi xông đất cần làm gì?
Trong tục lệ xông đất của người Việt, người đi xông đất có vai trò quan trọng vì họ được xem như người "mở vận" cho gia đình trong năm mới. Do đó, người đi xông đất cần chú ý một số điều sau để mang lại niềm vui và sự thịnh vượng cho gia chủ:
Chọn thời gian thích hợp
Thời gian xông đất thường bắt đầu ngay sau thời khắc giao thừa, tức là đầu năm mới. Người xông đất nên đến nhà gia chủ vào sáng sớm hoặc trong ngày mùng 1 Tết để tạo không khí tươi vui và may mắn.
Trang phục lịch sự và thái độ vui vẻ
Người đi xông đất nên chọn trang phục đẹp, lịch sự, ưu tiên những gam màu tươi sáng và hạn chế các màu tối như đen, xám vì đây là những màu thường gắn liền với tang tóc trong văn hóa Việt.
Người đi xông đất cần giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ, tránh nhắc đến những chuyện buồn, tiêu cực hay xui xẻo. Sự lạc quan của họ sẽ giúp lan tỏa năng lượng tích cực cho gia đình gia chủ.
Xông đất chúc gì hay?
Những lời chúc đầu năm mang ý nghĩa gửi gắm năng lượng tích cực, hy vọng về tài lộc, sức khỏe và may mắn cho gia chủ. Khi đi xông đất chúc gì hay hẳn là thắc mắc của nhiều người. Tùy theo từng nhà, từng người mà lời chúc sẽ được điều chỉnh cho phù hợp. Chẳng hạn như:
- Nhà có ông bà, cha mẹ lớn tuổi thì chúc tăng phúc tăng thọ, bách niên giai lão
- Nếu gia chủ làm kinh doanh, buôn bán, hãy chúc "buôn may bán đắt", "nhất bản vạn lợi",...
- Nếu gia chủ là người làm công việc văn phòng hoặc có chức vụ, bạn nên chúc họ thăng quan tiến chức
- Với gia đình làm nông nghiệp, lời chúc phù hợp là mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu
- Khi gặp trẻ nhỏ, đừng quên chúc hay ăn chóng lớn, khỏe mạnh ngoan ngoãn, học giỏi, đỗ đạt cao
Người đến xông nhà sẽ nói to lời chúc chủ nhà mọi điều tốt lành. Những lời chúc giản dị nhưng chân thành sẽ giúp mang lại niềm vui và khởi đầu may mắn cho gia chủ, tạo nên không khí ấm áp, thân tình trong dịp đầu xuân. Một số lời chúc phổ biến như:
- "Chúc mừng năm mới, an khang thịnh vượng, vạn sự như ý!"
- "Chúc gia đình năm mới đầy sức khỏe, niềm vui và hạnh phúc."
- "Năm mới chúc anh/chị cùng gia đình sức khỏe dồi dào, sự nghiệp thăng hoa, gia đình hạnh phúc!"
- "Năm mới, con/cháu chúc ông bà luôn sống vui, sống khỏe, con cháu sum vầy, hạnh phúc mỹ mãn."
- "Chúc năm mới thành công rực rỡ, hợp tác thuận lợi, tài lộc như nước!"
- "Năm mới chúc bạn tiền vào như nước, tình yêu như mơ, sức khỏe như núi, và sự nghiệp như diều gặp gió!"
- "Chúc tài lộc đầy nhà, phúc lộc đầy năm, mọi điều viên mãn."
- "Năm mới phát tài phát lộc, trăm sự thuận lợi, nghìn sự như ý!"
- "Chúc mọi người trong nhà luôn hòa thuận, yêu thương, thành công trong cuộc sống."
- "Năm mới chúc con thêm lớn khôn, học hành tấn tới, đạt được thật nhiều thành tích tốt!"

Mang theo quà tặng nhỏ hoặc lì xì đầu năm
Để thêm phần ý nghĩa, người xông đất có thể mang theo một món quà Tết nhỏ gọn, mang tính tượng trưng như một chai rượu, gói trà ngon, bánh chưng, hoặc đơn giản là một cành cây xanh tượng trưng cho tài lộc. Quà tặng không cần giá trị cao, mà chủ yếu là tấm lòng.
Người đi xông đất cần làm gì - đừng quên phong bao lì xì nhé! Người đến thường mừng tuổi cho trẻ con trong nhà hoặc mừng tuổi gia chủ với hy vọng mang lại may mắn. Gia chủ thường đáp lễ bằng việc tặng phong bao lì xì cho người xông đất, thể hiện sự tri ân và cầu mong may mắn lẫn nhau.
Sau khi hoan hỉ với nhiều lời chúc tụng tốt đẹp, cả khách và gia chủ cùng ngồi xuống nhâm nhi một chút đồ ăn nhẹ, bánh mứt, thức uống để "lấy may", chia lộc đầu năm.
Không nên ở lại quá lâu
Người xông đất thường chỉ ở lại nhà khoảng 10-15 phút, vừa đủ để trao gửi lời chúc, cùng gia chủ thưởng thức chút bánh mứt và trà nóng, tận hưởng không khí đầu năm vui tươi. Thời gian ngắn gọn này mang ý nghĩa mọi việc trong năm sẽ được trôi chảy, thông suốt. Sau đó, họ rời đi, khép lại nghi thức xông đất một cách nhẹ nhàng, trọn vẹn.
Những điều kiêng kỵ khi đi xông đất đầu năm
Sau khi đã biết người đi xông đất cần làm gì thì bạn cũng cần lưu ý tránh phạm những điều kiêng kỵ sau để giữ gìn ý nghĩa tốt đẹp của phong tục.
- Những người đang có tang, gặp chuyện buồn, ốm đau, hoặc khắc tuổi với gia chủ không nên đến xông đất, để tránh mang theo năng lượng tiêu cực vào đầu năm mới.
- Người xông đất cần có lối sống lành mạnh, không vướng vào tranh chấp, kiện tụng hay các hành vi vi phạm pháp luật. Những người có tiền án, công danh chưa suôn sẻ hoặc đạo đức không tốt cũng nên tránh nhận lời xông đất.
- Trang phục phù hợp, hạn chế mặc quần áo màu trắng hoặc đen - hai gam màu tượng trưng cho tang tóc, không phù hợp với không khí vui tươi ngày Tết. Tránh ăn mặc luộm thuộm, thiếu lịch sự, vì điều này có thể làm mất thiện cảm và đi ngược lại tinh thần trang trọng của tục lệ.
- Không thuê người xông đất dù họ có hợp tuổi, vì có thể làm mất đi ý nghĩa gắn kết tình cảm và sự chân thành vốn có của phong tục truyền thống.
- Cẩn trọng trong lời nói và hành động khi đến xông đất. Tuyệt đối tránh nhắc đến các câu chuyện buồn, khó khăn hoặc dùng từ ngữ không may mắn như "chết," "mất mát," "thua lỗ"... Cần tránh bất kỳ hành động hay lời nói nào có thể dẫn đến tranh cãi hoặc làm mất hòa khí.
Hãy giữ sự chân thành, vui vẻ và tinh thần tích cực khi đi xông đất để góp phần mang lại một khởi đầu trọn vẹn, may mắn cho cả gia đình trong năm mới.

Giải đáp một số câu hỏi người đi xông đất thường thắc mắc
Người đi xông đất có ảnh hưởng gì không?
Người đi xông đất có mất lộc không? Theo các chuyên gia văn hóa và phong thủy, người đi xông đất không những không bị mất lộc mà còn có cơ hội nhận thêm nhiều điều may mắn, thuận lợi và cát lành trong năm mới.
Tục xông đất không chỉ là một nghi lễ đón năm mới, mà còn là một hành động mang ý nghĩa gắn kết tình cảm, chia sẻ niềm vui và lan tỏa năng lượng tích cực. Người đi xông đất cảm thấy vui vì đã mang lại điều tốt lành cho người khác, còn gia chủ thì mãn nguyện với niềm tin về một năm an khang, thịnh vượng. Tục lệ này là một phần trong văn hóa hướng thiện của người Việt, và mỗi hành động trong nghi lễ đều mang giá trị tinh thần sâu sắc, để lại ấn tượng đẹp trong lòng cả hai bên.
Xông đất tính từ mấy giờ?
Giờ xông đất bắt đầu ngay sau thời khắc giao thừa. Theo tục lệ, người xông đất sẽ là vị khách đầu tiên bước vào nhà sau giao thừa hoặc vào sáng mùng 1 Tết Nguyên đán. Những người được nhờ đến xông đất thường đến vào sáng mùng 1, mang theo quà Tết hoặc tiền lì xì để chúc mừng gia chủ.

Đi xông đất cần mang gì?
Nếu bạn lần đầu đi xông đất và chưa biết chuẩn bị gì, hãy mang theo phong bao lì xì và những lời chúc tốt đẹp - đơn giản nhưng ý nghĩa. Ngoài ra, để kỹ hơn thì người đi xông đất có thể mang thêm món quà nhỏ như một cành lộc xuân, chai rượu, hộp bánh, mứt Tết,... Quà tặng không cần đắt tiền, mà chủ yếu mang ý nghĩa tượng trưng cho sự chia sẻ niềm vui và lộc đầu năm.
Gia chủ tự xông nhà mình được không?
Ngoài việc nhờ người xông đất thì người nhà hoàn toàn có thể tự xông đất cho gia đình mình. Một thành viên khỏe mạnh, vui vẻ trong nhà có thể đảm nhận việc này. Trước giao thừa, họ sẽ bước ra khỏi nhà và trở về sau thời khắc giao thừa, mang theo một cành lộc xuân hoặc món đồ tượng trưng cho sự may mắn. Việc này có ý nghĩa tự mình mang tài lộc, vận may về cho gia đình.
>> Xem thêm: Tự mình xông đất có được không?
Xông đất tiếng anh là gì?
Xông đất trong tiếng Anh có thể dịch là "First Footing", nghĩa là bước chân đầu tiên vào nhà. Đây là cách dịch đơn giản và sát nghĩa nhất. "First Footing" là thuật ngữ phổ biến ở các nước phương Tây, đặc biệt là Scotland, để chỉ nghi lễ người đầu tiên bước vào nhà trong năm mới, tương đồng với tục xông đất ở Việt Nam.
Ngoài ra, xông đất còn được dịch là "New Year's Greeting", nhấn mạnh ý nghĩa lời chúc mừng năm mới, tượng trưng cho sự may mắn và tài lộc mà người xông đất mang lại cho gia chủ.
Hy vọng những thông tin chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về người đi xông đất cần làm gì để tạo ra một khởi đầu thuận lợi và đầy hứa hẹn cho năm mới. Lưu ý, các thông tin trong bài viết chỉ mang tính tham khảo và không thay thế lời khuyên của chuyên gia. Vì vậy, khi áp dụng vào thực tế, hãy cân nhắc kỹ lưỡng và luôn chú trọng đến sự phù hợp với tình hình và nhu cầu của gia đình bạn. GreenHN chúc bạn có một năm mới an khang, thịnh vượng và đầy may mắn!