Móng tầng hầm là một phần quan trọng trong xây dựng, đặc biệt là đối với các công trình có chiều cao lớn hoặc nằm trên đất yếu. Vì thế, thiết kế và thi công móng cho tầng hầm cần phải xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn và ổn định cho công trình. Vậy xây nhà có hầm nên chọn loại móng nào? Quy trình thi công ra sao? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các khía cạnh quan trọng của thiết kế thi công móng tầng hầm chuẩn kỹ thuật và mang lại hiệu quả cao nhé!
Vai trò của nền móng trong xây dựng nhà có tầng hầm
Móng tầng hầm có thể hiểu đơn giản là cấu trúc chịu lực ở dưới lòng đất, được thiết kế để nâng đỡ toàn bộ tải trọng của công trình phía trên. Móng tầng hầm không chỉ giúp ổn định công trình mà còn mang lại một số lợi ích quan trọng sau:
Cấu trúc chịu lực chính
Nền móng là phần không thể thiếu trong bất kỳ công trình nào, đặc biệt là những ngôi nhà có tầng hầm. Nó không chỉ đơn thuần là một lớp nền mà còn là cấu trúc chịu tải chính, truyền tải trọng lượng của toàn bộ công trình xuống mặt đất. Điều này giúp ngăn chặn hiện tượng lún sụt hay bất ổn định trong suốt quá trình sử dụng.
Khi có tầng hầm, nền móng cần phải chịu tải trọng lớn hơn so với nhà phố thông thường. Tầng hầm thường được sử dụng cho nhiều chức năng khác nhau như gara ô tô, kho chứa đồ hoặc thậm chí là phòng sinh hoạt chung. Do đó, việc tính toán áp lực và phân bổ lực trên nền móng là cực kỳ quan trọng.
Bảo vệ kết cấu khỏi tác động môi trường
Ngoài vai trò chịu lực, nền móng tầng hầm còn góp phần bảo vệ các cấu trúc bên trên khỏi sự ảnh hưởng của môi trường. Nước ngầm, độ ẩm và các yếu tố thời tiết đều có thể gây hại cho kết cấu của công trình. Một nền móng thiết kế tốt sẽ giúp ngăn chặn nước xâm nhập, bảo vệ kết cấu bê tông khỏi sự ăn mòn và phong hóa, kéo dài tuổi thọ cho công trình.
Đảm bảo tính bền vững và tăng giá trị công trình
Móng tầng hầm được thiết kế kỹ lưỡng và thi công chuẩn chỉnh không chỉ đảm bảo tính bền vững mà còn mang lại giá trị thẩm mỹ cho ngôi nhà, đồng thời giúp nâng cao giá trị bất động sản khi có nhu cầu bán hay cho thuê.
Các loại móng tầng hầm phổ biến hiện nay
Trong các công trình có tầng hầm, lựa chọn loại móng phù hợp rất quan trọng để đảm bảo độ ổn định và an toàn. Có nhiều loại móng tầng hầm khác nhau, dưới đây là một vài loại thông dụng:
- Móng cọc
Móng cọc là giải pháp hiệu quả cho những khu vực có nền đất yếu hoặc có lớp đất sét dày. Các cọc bê tông cốt thép được đóng sâu xuống nền đất cứng, giúp truyền tải trọng xuống lớp đất ổn định phía dưới, tránh hiện tượng lún không đều. Với khả năng chịu lực lớn và tính linh hoạt trong thiết kế, móng cọc trở thành lựa chọn hàng đầu cho các công trình lớn và phức tạp.
- Móng băng
Đây là loại móng phổ biến cho các công trình nhà dân dụng hoặc nhà ở có tầng hầm từ 1-2 tầng. Móng băng có cấu trúc chạy liên tục dọc theo tường bao của công trình và có khả năng chịu lực tương đối tốt. Loại móng này thích hợp với các công trình có tải trọng vừa phải và nền đất ổn định.
Móng băng có ưu điểm nổi bật là chi phí thấp và dễ dàng thi công. Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm là không phù hợp với những khu vực có nền đất yếu, nơi cần phải có biện pháp gia cố thêm.
- Móng bè
Móng bè là lựa chọn phù hợp cho các công trình có tầng hầm và điều kiện địa chất yếu. Là một tấm bê tông cốt thép trải rộng trên diện tích lớn, móng bè giúp phân bố tải trọng một cách đồng đều và giảm thiểu nguy cơ lún sụt. Móng bè thường kết hợp với tường vây để tạo nên một kết cấu kín, chống thấm và chịu tải tốt. Dù có ưu điểm vượt trội, nhưng móng bè đòi hỏi chi phí đầu tư cao và quy trình thi công phức tạp hơn so với các loại móng khác.
- Móng kết hợp
Đôi khi, để tăng cường khả năng chịu lực, một số công trình có tầng hầm sử dụng kết hợp các loại móng (như móng bè kết hợp cọc) để tối ưu hóa hiệu quả chịu tải và giảm thiểu lún cho công trình.
Đây là giải pháp thường được sử dụng cho các công trình có tầng hầm sâu, chẳng hạn như việc kết hợp móng bè hoặc cọc với các tường vây chống thấm. Tường vây có vai trò giữ đất và nước bên ngoài, đảm bảo kết cấu tầng hầm không bị xâm nhập bởi nước ngầm và giúp ổn định công trình.
Lựa chọn loại móng cho công trình có tầng hầm phụ thuộc vào nhiều yếu tố như điều kiện địa chất, tải trọng, thiết kế và yêu cầu kỹ thuật của từng công trình. Trong các công trình nhà dân dụng có tầng hầm tại Việt Nam, loại móng được sử dụng phổ biến nhất là móng cọc. Các loại cọc phổ biến là cọc khoan nhồi, cọc ép và cọc bê tông ly tâm. Trong nhiều trường hợp, người ta sẽ kết hợp cọc với tường vây để tăng cường độ chịu tải và đảm bảo an toàn cho công trình ở những vùng đất yếu hoặc có tải trọng lớn.
Thiết kế thi công móng tầng hầm cần lưu ý gì?
Thiết kế móng cho tầng hầm không chỉ yêu cầu sự chính xác mà còn phải tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Dưới đây là một số vấn đề mà các kỹ sư cần lưu ý:
Điều kiện địa chất
Khảo sát địa chất là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong thiết kế móng. Qua việc phân tích mẫu đất và đánh giá tình trạng nền, các kỹ sư có thể xác định được độ sâu lớp đất mặt, mức nước ngầm và độ cứng chắc của đất. Thông tin này sẽ giúp họ đưa ra những quyết định hợp lý về loại móng, kích thước và cấu tạo phù hợp với điều kiện thực tế.
Từng loại đất sẽ có những đặc điểm và tính chất riêng, từ đó ảnh hưởng đến phương pháp lựa chọn móng, kích thước cũng như các biện pháp gia cố. Một số loại nền đất phổ biến như:
- Nền đất sét: Thường có độ dẻo cao và khả năng chịu lực thấp. Khi xây dựng móng tầng hầm ở nền đất sét, các kỹ sư cần chú ý đến hiện tượng lún sụt. Việc áp dụng các biện pháp gia cố đất như ép cọc hay sử dụng vật liệu gia cố là rất cần thiết để tăng cường khả năng chịu lực.
- Nền đất cát: So với đất sét, nền đất cát có khả năng thoát nước tốt nhưng lại dễ bị lún sụt khi áp lực thay đổi. Do đó, trong thiết kế móng, các kỹ sư cần xem xét kỹ lưỡng sự thay đổi của mực nước ngầm và tải trọng, kết hợp chống thấm nhằm đảm bảo sự ổn định cho công trình.
- Nền đất pha: Nền đất pha là sự kết hợp giữa đất sét và cát, mang tính chất trung gian. Việc thiết kế móng trên nền đất này cần phải xem xét kỹ lưỡng các thông số kỹ thuật, đặc biệt là khả năng chịu lực và độ ẩm.
Tải trọng công trình
Tải trọng công trình bao gồm trọng lượng của cấu trúc, thiết bị, con người và các tác động bên ngoài như gió, bão, động đất. Việc xác định tải trọng chính xác là điều cần thiết để tính toán kích thước và cấu tạo móng, đảm bảo chúng có khả năng chịu lực an toàn.
Ở khu vực có nền đất dễ bị lún, thiết kế móng cần đảm bảo phân bổ đều tải trọng để giảm nguy cơ sụt lún không đều. Trong những trường hợp này, móng cọc hoặc móng cọc kết hợp tường vây là lựa chọn thích hợp để hạn chế độ lún và bảo vệ tầng hầm.
Mức nước ngầm
Mức nước ngầm là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng chịu lực của nền đất. Đặc biệt trong các khu vực có mực nước ngầm cao, việc thiết kế hệ thống thoát nước và chống thấm cho móng là cực kỳ cần thiết. Nước ngầm cao có thể gây áp lực lên tầng hầm, đòi hỏi việc tăng cường lớp chống thấm và sử dụng các loại vật liệu đặc biệt để ngăn chặn thấm ngược.
Độ sâu móng
Độ sâu của móng được xác định dựa vào điều kiện địa chất, tải trọng công trình và yêu cầu kiến trúc. Đối với những khu vực có độ dốc lớn hoặc địa chất không đồng đều, thiết kế móng cần phải cân nhắc để tránh trượt đất và đảm bảo độ ổn định. Kết hợp các biện pháp như tường chắn đất, neo đất, và gia cố móng sẽ giúp đảm bảo an toàn cho tầng hầm.
Kỹ thuật gia cố đất
Gia cố đất là biện pháp cần thiết để tăng cường khả năng chịu lực của nền đất, đặc biệt cho những khu vực có nền đất yếu. Có nhiều phương pháp gia cố đất như:
- Đầm nén đất: Sử dụng máy đầm để nén đất mặt, tăng cường độ cứng.
- Ép cọc hoặc khoan cọc nhồi: Tăng khả năng chịu tải cho móng ở đất yếu.
- Tường vây: Xây tường bê tông cốt thép bao quanh tầng hầm, chống thấm và giữ đất.
- Sử dụng vật liệu gia cố: Trộn cát, sỏi, xi măng vào đất yếu để tăng cường khả năng chịu lực. Những biện pháp này không chỉ giúp tăng cường khả năng chịu lực mà còn bảo vệ công trình khỏi hiện tượng lún sụt trong quá trình sử dụng.
>> Tham khảo: Thi công sàn tầng hầm hiệu quả và những lưu ý quan trọng
Đào đất tầng hầm
Thi công đào đất tầng hầm là một quá trình phức tạp, vì phải đào sâu theo độ sâu của tầng hầm và móng, đòi hỏi diện tích đào rộng và sâu. Nếu không được thực hiện đúng cách, quá trình này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các công trình lân cận. Ngoài ra, áp lực từ các công trình liền kề cũng làm quá trình đào đất trở nên khó khăn hơn.
Vậy đâu là phương pháp thi công đào đất tầng hầm hiệu quả nhất? Các phương pháp thi công đào đất tầng hầm phổ biến hiện nay gồm có:
- Đối với nhà phố và công trình xây chen: Người ta thường sử dụng hệ tường vây bằng cọc khoan nhồi có đường kính 300 - 400mm, với khoảng cách giữa các cọc là vài tấc. Phần đầu cọc được nối với nhau bằng đà giằng, cùng với hệ giằng chống bằng thép chữ H hoặc chữ I để giữ ổn định các cọc vây trong quá trình đào đất. Phương pháp này phù hợp với nền đất yếu nhưng có chi phí khá cao.
- Đối với công trình trên nền đất tốt: Áp dụng phương pháp đào đất đến đâu thì xây gạch ngay đến đó, nhằm tạo sự ổn định mà không cần đến các hệ giằng phức tạp.
- Đối với công trình có mặt bằng rộng, ở giữa khuôn viên đất: Sử dụng ván ép định hình (cừ Larsen) đóng xuống nền móng trước khi bắt đầu đào. Phương pháp này giúp bảo vệ nền đất xung quanh và tạo điều kiện an toàn khi đào sâu.
Chống thấm cho móng tầng hầm
Chống thấm cho móng tầng hầm là điều cực kỳ quan trọng. Nước ngầm có thể gây ra nhiều nguy cơ cho kết cấu bê tông, chẳng hạn như ẩm mốc hay ăn mòn. Để bảo vệ móng, các giải pháp chống thấm cần được thực hiện:
- Chống thấm bằng vật liệu phủ: Sử dụng màng HDPE, PVC để phủ lên bề mặt bê tông, ngăn chặn sự xâm nhập của nước.
- Chống thấm bằng vữa xi măng: Vữa xi măng có khả năng chống thấm cao, trát lên bề mặt bê tông tạo lớp bảo vệ.
- Thiết kế cấu tạo chống thấm: Hệ thống chống thấm cần được thiết kế kín nước ở tất cả các vị trí, ngăn chặn sự xâm nhập của nước từ mọi hướng.
Quy trình thiết kế và thi công móng tầng hầm hiệu quả
Để đảm bảo thi công móng tầng hầm diễn ra thuận lợi và đạt chất lượng cao, quy trình thi công cần được thực hiện một cách khoa học và chặt chẽ.
- Bước 1: Khảo sát địa chất
Bước đầu tiên là khảo sát địa chất để xác định các thông số kỹ thuật của đất, mức nước ngầm và các yếu tố ảnh hưởng đến thiết kế móng. Tiến hành khoan thăm dò, kiểm tra mẫu đất, xác định mực nước ngầm và khả năng chịu tải của đất để chọn phương án móng phù hợp.
- Bước 2: Thiết kế móng
Dựa trên kết quả khảo sát, lựa chọn loại móng và tính toán kích thước, độ sâu, biện pháp chống thấm, chống lún phù hợp. Thiết kế móng cần đáp ứng các yêu cầu về tải trọng, điều kiện địa chất và tính thẩm mỹ.
- Bước 3: Chuẩn bị mặt bằng
Mặt bằng thi công cần được làm sạch và san lấp, đảm bảo đạt yêu cầu kỹ thuật trước khi tiến hành đào móng. Đầu tiên, nhà thầu tiếp nhận các mốc và trục chuẩn, đồng thời triển khai hệ thống mốc phụ chính xác xung quanh công trình. Từ hệ mốc phụ này, các trục, tim và cốt của công trình được xác định một cách chuẩn xác.
- Bước 4: Đào đất tầng hầm và gia cố
Tiến hành đào hố móng theo thiết kế đã được phê duyệt, bằng phương pháp kết hợp giữa thủ công và máy đào. Sau đó sử dụng cần trục tháp để đưa đất lên ô tô và vận chuyển đến địa điểm đổ đất đã được phê duyệt. Để tránh ùn tắc, ảnh hưởng đến tiến độ các công việc tiếp theo, nhà thầu lập kế hoạch huy động nhân công và phương tiện vận chuyển hợp lý, đảm bảo khối lượng đất đào đến đâu được chuyển đi ngay đến đó.
Nếu cần thiết, thực hiện các biện pháp gia cố đất bằng cừ Larsen, neo đất hoặc tường chắn để ngăn sụt lún và bảo đảm an toàn.
- Bước 5: Thi công sàn đáy
Thi công lớp sàn đáy bê tông cốt thép, tạo thành mặt phẳng chịu lực cho móng. Công đoạn này cần được thực hiện cẩn thận, đảm bảo độ dày và chất lượng của bê tông.
- Kết cấu tầng hầm cần có đủ hai lớp thép, gồm lớp trên và lớp dưới cho đáy hầm, và lớp trong cùng lớp ngoài theo phương thẳng đứng cho thành hầm.
- Bê tông cho bản đáy và bản thành hầm phải có độ dày tối thiểu 200mm và cần được xử lý chống thấm kỹ lưỡng.
- Khi thi công theo từng giai đoạn, cần đặt băng cản nước tại các vị trí mạch ngừng của bê tông. Băng cản nước này có cấu tạo đặc biệt để ngăn nước ngấm vào tại các điểm tiếp nối giữa bê tông đổ trước và đổ sau.
- Trong quá trình đổ bê tông hầm, cần sử dụng đầm dùi để đảm bảo bê tông đặc chắc, không xuất hiện lỗ rỗng hay rỗ mặt, tránh tình trạng nước từ bên ngoài thấm vào hầm.
Hãy sử dụng những nguyên vật liệu tốt, đạt chất lượng để đảm bảo kết cấu vững chắc cho phần thiết kế móng cho nhà có tầng hầm.
- Bước 6: Thi công tường bao
Tường bao bê tông cốt thép sẽ được thi công, tạo thành kết cấu chịu lực cho tầng hầm. Đây là một trong những công đoạn quan trọng nhất trong quá trình thi công móng.
- Bước 7: Chống thấm cho móng
Áp dụng các biện pháp chống thấm như sử dụng màng chống thấm, phun xi măng hoặc lót vữa đặc biệt ở các vị trí quan trọng.
Sau khi thi công xong móng, tiến hành lấp đất và xử lý nền đất xung quanh, kiểm tra khả năng thoát nước, hoàn thiện tầng hầm.
Thiết kế và thi công móng tầng hầm là một nhiệm vụ đòi hỏi độ chính xác cao và chuyên môn sâu. Từ việc chọn loại móng phù hợp, thiết kế kỹ thuật đến thi công và bảo trì, tất cả đều ảnh hưởng lớn đến độ an toàn và độ bền của công trình. Vì vậy, lựa chọn đơn vị thi công chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm trong xây dựng nhà có tầng hầm là yếu tố then chốt để đảm bảo công trình đạt chất lượng, an toàn và thẩm mỹ.
Tại GreenHN, thi công đào đất tầng hầm luôn tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng, cùng với việc đảm bảo an toàn lao động thông qua các biện pháp sau:
- Thiết lập rào chắn xung quanh khu vực thi công để kiểm soát người ra vào công trình.
- Bố trí đường vận chuyển theo sơ đồ thiết kế, có biển báo và đèn tín hiệu tại các điểm giao nhau, đặc biệt vào ban đêm.
- Đảm bảo khu vực thi công gọn gàng, vệ sinh, thường xuyên thu gom vật liệu thải và loại bỏ các chướng ngại vật.
- Bảo vệ các hố móng, mương giằng và hầm trên mặt bằng bằng rào chắn hoặc đậy kín, kèm biển báo và tín hiệu ban đêm.
- Các biện pháp thi công luôn được phê duyệt bởi các cấp có thẩm quyền, đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn điện và quy định về an toàn thiết bị nâng, phòng chống cháy nổ.
Khi chọn thi công tầng hầm tại GreenHN, công việc sẽ được tính toán cẩn thận bởi các kỹ sư chuyên ngành và thực hiện bởi đội ngũ nhân công giàu kinh nghiệm. Trước khi thi công, chúng tôi tiến hành thẩm tra, khảo sát thực tế để đánh giá kết cấu các công trình xung quanh, từ đó đưa ra giải pháp thi công tối ưu nhất.
Một số hình ảnh thi công móng của GreenHN: 
GreenHN cam kết thi công móng tầng hầm chắc chắn, bền vững, đảm bảo an toàn và tối ưu chi phí. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và quy trình đạt chuẩn ISO 9001:2015, chúng tôi mang đến giải pháp thi công tối ưu cho mọi công trình.
📞 Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí và báo giá chi tiết:
- CÔNG TY CỔ PHẦN TƯ VẤN THIẾT KẾ VÀ XÂY DỰNG GREENHN
- BT1-16 Khu nhà ở cho CBCS cục B42, B57- Tổng cục V, Bộ Công An - X.Tân Triều - H.Thanh Trì - TP Hà Nội.
- Hotline: 0967.212.388 - 0922.77.11.33 - 0922.99.11.33
- Website: https://greenhn.vn/
- Fanpage Xây Nhà Trọn Gói GreenHN
- Youtube: Xây Nhà Trọn Gói - GreenHN
- Tiktok: Xây nhà trọn gói GreenHN
Móng tầng hầm là một yếu tố không thể thiếu trong xây dựng các công trình hiện đại. Việc hiểu rõ về các loại móng, quy trình thiết kế và thi công, cũng như các vấn đề tiềm ẩn có thể xảy ra là rất quan trọng. Hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về móng tầng hầm, giúp bạn đưa ra những quyết định đúng đắn trong quá trình xây dựng.
